Struikelstenen, "Beek struikelt over zijn eigen geschiedenis"

Overzicht samengesteld door: R.H.M. Göttgens, november 2021

Omschrijving:

1. Onder het hoofd: “Beek struikelt over zijn eigen geschiedenis” zijn in Beek op zes adressen Stolpersteine (struikelstenen) geplaatst, waar ooit Joodse of Sinti burgers gewoond hebben en die door de Nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. De 19 tegeltjes, één voor elke vermoorde Jood of Sinti, zijn een blijvende herinnering aan de lotgevallen van deze burgers.

2. Op één adres is een plaquette geplaatst ter nagedachtenis aan het echtpaar Steinberg. Zij werden gedwongen uit huis geplaatst door de toenmalige NSB-burgemeester en zijn vanuit Grevenbicht afgevoerd.

3. Het project voorziet ook in de ontwikkeling van educatieve middelen voor het uitdragen van de bewustwording.

Initiatiefnemers:

Selma Benedik en Jos Eggen, Stichting Herdenking Oorlogsslachtoffers Beek.

Locaties:

Vóór voormalige woonverblijven van Joden en Sinti: Prof. Spronckpark 4, Maastrichterlaan 25 en 45, Prins Mauritslaan 57, Nieuwstraat 1, Proosdijstraat 15 en de Stegen 60.

Omschrijving en symboliek van de gedenktekens:

De "Stolpersteine” zijn uitgevoerd in messing met de vermelding van de naam van betreffende vermoorde Jood of Sinti, geboortedatum, datum en locatie van deportatie en datum en locatie van hun overlijden. Ze zijn ingepast in het trottoir voor het voormalige woonverblijf. Het is de bedoeling dat voetgangers over de tegeltjes virtueel “struikelen” met hoofd en hart. De tegels liggen op de grond, zodat men struikelstenenmet eerbied moet vooroverbuigen om te kunnen lezen wat er staat en staan. Ze staan daarmee symbool voor een zwarte bladzijde uit onze geschiedenis, waarin wij geen veilig onderkomen konden of wilden geven aan deze Beekse inwoners.

Deze gedenktekens zijn onderdeel van het netwerk van 80.000 tegeltjes die binnen Europa in 25 landen en Argentinië al zijn geplaatst (status 2019).

Ontwerper en productie:

Stolpersteine: Duitse kunstenaar Günther Demnig
Plaquette: Math van Kampen, priester/beeldhouwer uit Beek.

 

Datum onthulling:

Voorafgaande aan de officiële inwijdingsceremonie, heeft de ontwerper Günther Demnig zelf op 13 maart 2019 een aantal tegeltjes op het adres van de omgekomen Sinti ingepast. De ceremonie werd o.a. bijgewoond door nakomelingen van de familie Franz en groep acht van een Beekse basisschool.

Officiële inwijding: 12 april 2019 om 13.30 uur samenkomst in Elsmuseum met een toespraak door burgemeester Christine van Basten-Boddin en Herman van Rens van de Stichting Herdenking Oorlogsslachtoffers Beek. Vervolgens een rondwandeling langs de route van alle Struikelstenen. Daarbij zijn de persoonlijke verhalen van de in totaal 19 Beekse slachtoffers verteld. Bij elke adres zijn (Jiddische) liederen gezongen en zijn door basisschoolleerlingen gedichten voorgedragen. Alle Beekse basisscholen zijn bij de plaatsing van de Struikelstenen betrokken door middel van een educatief programma en het maken van gedichten. Na afloop was er voor genodigden een nazit in het ASTA- theater.

Sponsoren:

Gemeente Beek, Provincie Limburg, uitvaartorganisatie Monuta, Fonds van Sociale Instellingen, Rabobank, McCoy Oliver Hahn en de opbrengst van vele Beekse inwoners via een collecte tijdens de 4 mei herdenking 2018 en tussentijdse donaties.

Eigenaar struikelstenen:

Gemeente Beek
Copyright design struikelstenen: Günther Demnig

Onderhoud en beheer:

S.H.O.B. en Gemeente Beek

Adoptie:

Alle stenen zijn geadopteerd door diverse Beekse inwoners. (i.v.m. privacy zijn geen namen genoemd)

Bronnen:

  • Projectarchief 2018/2019 S.H.O.B.
  • Stichting Stolpersteine Nederland
  • Foto: R.H.M. Göttgens, S.H.O.B.