Ik sprak mij altijd moed in

Toen de Russen begin 1945 in aantocht waren  werden vele tienduizenden gevangenen in open treinen naar kampen in het westen getransporteerd en vele van hen belanden ook in Bergen Belzen, opnieuw in het experimentenblok.
Daar beleefden ze hun echte bevrijding

Het was 11 april 1945

Een uitzonderlijke mooie dag, toen de voorhoede van het dertiende Britse artillerieregiment,  het tot dan toe bij de geallieerden onbekende kamp nabij de stad Celle op de Luneburger Heide binnenreed.
“Totaal niet te vatten toestanden “, meldde luitenant Daniell door zijn veldtelefoon naar het hoofdkwartier waar wij gelegerd waren.
Hij had zojuist enkele karren vol met lijken gezien en zag door de smerige ramen van de barakken naakte levende wezens op elkaar gestapeld liggen.
De volgende dag kwamen de Britten met de terugtrekkende Wehrmacht een lokale wapenstilstand overeen; rondom Bergen Belzen werd een neutrale zone van 48 vierkante kilometer gelegd.
Pas drie dagen later, op 15 april, trok onze Britse hoofdmacht binnen. Derck Sington ( intelligence officer) mijn directe contactofficier  droeg mij op aantekeningen te maken.
De bevrijders troffen zestigduizend gevangenen aan die er zo onbeschrijflijk slecht aan toe waren, dat zij niet meer in staat moesten worden geacht normale gevoelens en gedachten te hebben.
Achter de prikkeldraad en de omheining onder stroom zaten de skeletten.
Een leeftijd en gezicht hadden  zij niet; ze zien er allemaal hetzelfde uit en lijken op niets. We staken de brede stoffige open ruimte over en gingen naar de ziekenbarak.
In het portaal zaten nog meer skeletten en ze roken naar ziekte en dood. Ze keken naar ons, maar bewogen zich niet, er valt geen uitdrukking te lezen op hun gezicht en een huid stoppelig die over botten gespannen is.
Wij keken elkaar niet aan. Ik weet niet hoe ik het moet uitleggen, maar, behalve dat je je verschrikkelijk woedend voelt, schaam je je.
Je schaamt je voor de mensheid. !!!!.
Op deze plekken had het voor niemand zin om te schreeuwen of te gillen. Dat had voor niemand ooit enige zin.
Bij een nauwkeurige inspectie werden her en der bergen met lijken gevonden, die niet op tijd door de SS konden worden verbrand of begraven.
.Onze woorden als “bevrijding, “morgen “en “afwachten “hebben bij de gevangenen alle betekenis verloren. Ze konden in feite alleen maar blaffen en stotteren.
Om op een of andere manier de apathische gevangenen toch te laten voelen dat ze eindelijk bevrijd waren , dwongen de Engelsen de kampcommandant Kramer een lijk op de schouders te nemen en daarmee rondjes te lopen door het kamp.
Het was volgens de kampenwet  streng verboden zich voor het raam van de barakken te bevinden. Niettemin stonden ze toen met meerdere voor de vensters, toen er buiten plotseling witte vlaggen hingen en zij verschillende tanks met wapperende vlaggen het kamp zagen binnenrijden.en de kampcommandant al rennend een lijk op de schouders droeg.
Toen begrepen zij dat dit geen Duitse tanks waren en zij kennelijk bevrijd werden.
Bergen Belzen werd naderhand door het Britse leger tot op de grond toe afgebrand omdat er vlektyfus was uitgebroken.
Van de zestigduizend gevangenen waren er 3500 besmet die in de nabijgelegen ziekenhuizen werden opgenomen en behandeld.
Ik zie niet in welke menselijke waarden verdedigd kunnen worden als ieder menselijkheid verloren is, het goede en het kwade in de mens allebei verdwenen.
Als we oorlog voeren of toestaan, dan verdienen we oorlog; maar we moeten onze wapens en onze gevechtsterreinen beperken en ons misdaad aan banden leggen.
Oorlog kent een enkel verhaal; er wordt gehandeld op basis van honger, ontheemd zijn, angst, pijn, en dood.
Voor velen bracht de bevrijding van Bergen -Belzen geen redding. Alleen al in het kamp Bergen- Belzen stierven na 8 mei 1945 nog meer dan 13.000 mensen die al zo ziek en verzwakt waren dat de Britse bevrijders niets meer voor hen konden betekenen. Wie had weten te overleven, had vaak lichamelijke verminkingen, terwijl de geestelijke schade vele malen groter was. Veel overlevenden leden en lijden hun hele leven aan depressies en angstdromen. Vaak pleegden mensen nog tientallen jaren na het einde van de oorlog zelfmoord.
De bevrijding van Bergen –Belzen door de Britse en Dachau door de Amerikaanse troepen heeft in dat kader nog altijd een symbolische betekenis.

De geallieerden sleepten alle nazi’s die ze te pakken hadden kunnen krijgen voor de rechter

Alleen regeringen bereiden zich voor op oorlog, verklaren de oorlog, voeren oorlog.

Verdere onbeschrijfelijke taferelen wil ik eenieder onthouden.

Het is heel moeilijk voor een buitenstaander met gevangenen uit die tijd te praten.  

Zij hebben alles voor een groot gedeelte verdrongen in hun machteloosheid

Jean Gilissen
22 oktober 2012